Giới thiệu
01/01/2021Những điểm cần biết về bộ luật lao động 2019
Bắt đầu có hiệu lực từ ngày 01/01/2021, Bộ luật Lao động 2019 không chỉ tạo lập khung
khổ pháp lý mới để xây dựng quan hệ lao động (QHLĐ) hài hòa, ổn định và tiến
bộ thông qua đối thoại, thương lượng tập thể, mà còn giúp cho các doanh
nghiệp trong tiến trình hội nhập và tiếp cận thị trường quốc tế. Nhằm giải đáp,
chia sẻ với doanh nghiệp và người lao động (NLĐ) xoay quanh những điểm mới
của Bộ luật Lao động 2019, Tạp chí điện tử Cuộc sống an toàn đã tổ chức
chương trình giao lưu trực tuyến với chủ đề trên vào ngày 29/12/2020. Tọa đàm
“Những điểm quan trọng cần biết về Bộ luật Lao động có hiệu lực từ
01/01/2021” có sự tham gia của các vị khách mời: Ông Ngô Hoàng, Phó
Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội; Ông Lê Đình
Quảng, Phó Ban Quan hệ lao động, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam; Ông Đinh
Việt Thanh, đại diện Công ty May 10, CTCP. |
NHỮNG ĐIỂM MỚI CẦN BIẾT CỦA BỘ LUẬT
LAO ĐỘNG 2019 Theo ông Ngô
Hoàng, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ
luật Lao động 2019 đã được Quốc hội Khóa XIV thông qua ngày 20/11/2019 với 17
chương, 220 điều, với nhiều sửa đổi, bổ sung lớn, quan trọng, có hiệu lực từ
ngày 01/01/2021. Đây cũng là lần
sửa đổi, bổ sung cơ bản, toàn diện, tạo lập khung khổ pháp lý mới xây dựng
quan hệ lao động (QHLĐ) tiến bộ, hài hòa và ổn định trong điều kiện kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; đưa pháp luật lao động của Việt Nam
phù hợp hơn với các tiêu chuẩn lao động quốc tế, phục vụ quá trình hội nhập
quốc tế của Việt Nam. |
|
Ông Ngô Hoàng, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Lao động - Thương
binh và Xã hội. |
Hoàn thiện pháp luật nhằm xây dựng QHLĐ hài hòa, ổn định và
tiến bộ là một trong những nội dung sửa đổi lớn của Bộ luật Lao động. Đối thoại, thương
lượng tập thể là hình thức quan trọng nhất, đóng vai trò trung tâm trong việc
xác lập quyền và nghĩa vụ của các bên QHLĐ, song việc thực hiện trên thực tế
vừa qua vẫn còn hình thức, chưa đóng góp thực chất vào việc xây dựng QHLĐ hài
hòa, ổn định và tiến bộ. Về tổ chức của
NLĐ ngoài hệ thống Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam, Bộ luật Lao động 2019
quy định về ba nội dung lớn: Quyền của NLĐ trong việc thành lập, gia nhập tổ
chức đại diện của mình; Điều kiện đối với ban lãnh đạo và người đứng đầu tổ
chức; Tôn chỉ, mục đích và điều lệ của tổ chức. Nhằm bảo đảm sự
ổn định, hài hòa của QHLĐ, Bộ luật quy định về thương lượng tập thể dựa trên
một số nguyên tắc cơ bản như: Một doanh nghiệp có thể có hơn một tổ chức đại
diện của NLĐ, song chỉ có một thương lượng tập thể và một thỏa ước lao động
được ký kết nhằm bảo đảm thương lượng tập thể được thực hiện theo cách không
gây khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh bình thường của doanh nghiệp;
thỏa ước lao động tập thể dù được tổ chức đại diện nào thương lượng đều phải
được đa số (trên 50%) NLĐ tại doanh nghiệp đồng ý mới được ký kết nhằm đảm
bảo NLĐ phải là người có tiếng nói cuối cùng trong việc thông qua thỏa ước
lao động tập thể. Về tranh chấp lao
động và đình công, Bộ luật đã sửa đổi theo hướng không quy định việc giải
quyết tranh chấp phải đi theo một “con đường độc đạo” bao gồm nhiều bước khác
nhau, không qua được bước này là cũng không thể đi các bước tiếp theo. Bộ
luật quy định sau thủ tục hòa giải bắt buộc thì tùy từng loại tranh chấp, các
bên có quyền lựa chọn các phương thức giải truyết tranh chấp khác nhau phù
hợp với điều kiện cụ thể của mình như trọng tài, xét xử bởi Tòa án hoặc đình
công. Bộ luật này cũng
quy định mở rộng thẩm quyền và phạm vi áp dụng thủ tục trọng tài trong việc
giải quyết các loại tranh chấp lao động khác nhau, bao gồm cả tranh chấp lao
động cá nhân và tranh chấp lao động tập thể về quyền. Các quy định về đình
công cũng được sửa đổi theo hướng vừa bảo đảm chặt chẽ, vừa bảo đảm NLĐ có
thể thực hiện được một cách hợp pháp sau khi đã tiến hành các thủ tục lấy ý
kiến và thông báo trước cho NSDLĐ và cơ quan nhà nước có thẩm quyền. |
|
Bộ luật Lao động 2019 cũng mở rộng đối tượng áp dụng đối với
tất cả NLĐ có quan hệ việc làm và một số nội dung đến các nhóm đối tượng
không có QHLĐ. Bộ luật Lao động
hiện hành chỉ áp dụng đối với NLĐ làm việc trên cơ sở hợp đồng lao động, chỉ
chiếm khoảng 1/3 lực lượng lao động của cả nước. Bộ luật Lao động mới đã có
hai sửa đổi quan trọng để mở rộng phạm vi áp dụng, gia tăng sự bảo vệ đối với
NLĐ, bao gồm: Một là, sửa đổi khái niệm NLĐ, theo đó dấu hiệu hợp đồng lao
động không còn là dấu hiệu bắt buộc để xác định một người có phải là NLĐ để
được bảo vệ của Bộ luật hay không mà là bất cứ ai làm việc cho người khác
theo thỏa thuận, được trả lương và chịu sự quản lý, điều hành, giám sát của
người đó thì đều là NLĐ có QHLĐ và thuộc phạm vi áp dụng của Bộ luật. Đồng thời, Bộ
luật cũng bổ sung quy định, trường hợp các bên thỏa thuận bằng tên gọi khác
nhưng có nội dung thể hiện về công việc phải làm, có trả công và sự quản lý
điều hành, giám sát của một bên thì được coi là hợp đồng lao động. Quy định
này là cần thiết để giải quyết tình trạng lách các quy định của Luật, dùng
tên gọi khác để né tránh trách nhiệm thực hiện các nghĩa vụ của NSDLĐ về tiền
lương, trách nhiệm tham gia bảo hiểm xã hội cho NLĐ. Tổng số NLĐ thuộc nhóm
này khoảng 20 triệu người. Hai là, mở rộng
phạm vi áp dụng một số quy định của Bộ luật, chủ yếu là những quy định về
điều kiện làm việc và những quy định bảo vệ đối với một số nhóm lao động đặc
thù như lao động chưa thành niên... Với việc mở rộng này, một số nội
dung của Bộ luật được áp dụng cho toàn bộ lực lượng lao động là hơn 55 triệu
người. Bộ luật Lao động (sửa đổi) đã điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu
chung nhằm thích ứng với quá trình già hóa dân số, bảo đảm nguồn nhân lực cho
phát triển trong tương lai. Đầu tiên cần phải
thấy rằng nâng tuổi nghỉ hưu là cần thiết, mang tính chiến lược, lâu dài vì
lợi ích quốc gia. Việt Nam đã bước vào giai đoạn già hóa dân số và tốc độ già
hóa dân số được dự báo diễn ra rất nhanh. Chúng ta sẽ phải đối mặt với vấn đề
thiếu hụt lao động nếu không mở rộng độ tuổi lao động thông qua việc điều
chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu. Để giải quyết yêu
cầu này, Bộ luật đã điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu chung theo lộ trình chậm
chứ không phải nâng ngay lập tức lên 62 đối với nam và 60 đối với nữ. Đối với
NLĐ làm các công việc nặng nhọc, độc hại nguy hiểm hoặc ở nơi có điều kiện
kinh tế xã hội khó khăn, người bị suy giảm khả năng lao động thì có thể nghỉ
hưu ở độ tuổi sớm hơn; NLĐ có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao thì có thể
nghỉ hưu ở độ tuổi muộn hơn khi có đủ sức khỏe, có nguyện vọng và NSDLĐ có
nhu cầu. |
THƯỞNG BẰNG HIỆN VẬT, CÓ CẦN LO LẮNG
KHÔNG? Theo quy định của
Bộ luật Lao động 2019 thưởng là số tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức
khác mà NSDLĐ thưởng cho NLĐ căn cứ vào kết quả sản xuất kinh doanh và mức độ
hoàn thành công việc của NLĐ. Vì vậy, thưởng Tết năm nay NSDLĐ có thể thưởng
bằng hiện vật thay cho chỉ được thưởng Tết bằng tiền theo như quy định của Bộ
luật Lao động 2012. Ông Lê Đình
Quảng, Phó Ban Quan hệ lao động, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, cho biết:
“Qua nắm bắt thông tin chúng tôi nhận thấy hầu hết NLĐ mong muốn được nhận
thưởng Tết bằng tiền, nên chúng tôi rất chia sẻ với sự lo lắng của NLĐ nêu
trên. Tuy nhiên, NLĐ cũng không quá lo lắng về việc thưởng bằng hiện vật”. Ngoài ra, việc
thưởng bằng hiện vật không có giá trị tạo khó khăn cho NLĐ sẽ bị các cơ quan
chức năng kiểm tra giám sát, xử lý để đảm bảo quyền lợi cho NLĐ, góp phần xây
dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ. Dưới góc độ doanh
nghiệp, ông Đinh Việt Thanh, Phó Trưởng phòng Tổ chức hành chính Tổng Công ty
May 10 – CTCP, cho biết: "Đây là điểm mới của Luật Lao động 2019 được
quy định tại Điều 104, tạo ra sự rõ ràng, linh hoạt và tôn trọng đối với
doanh nghiệp, tôn trọng quan hệ lao động trong chế độ tiền lương, tiền thưởng
bằng việc NSDLĐ và NLĐ cùng nhau thỏa thuận xây dựng các chính sách nội bộ
liên quan đến quyền và nghĩa vụ mỗi bên trong tiền lương, tiền thưởng. Việc
thưởng Tết bằng nhiều hình thức khác ví dụ bán sản phẩm do chính doanh nghiệp
tạo ra cho NLĐ với giá thành sản xuất cũng là một hình thức chia sẻ khó khăn
giữa doanh nghiệp và NLĐ". Tùy vào đặc thù
từng ngành nghề kinh doanh, việc thưởng Tết bằng sản phẩm sẽ giúp doanh
nghiệp giải phóng được một lượng hàng tồn kho trong khi NLĐ cũng có thể có
thêm khoản thặng dư nếu bán lại sản phẩm của doanh nghiệp cho bên thứ ba. |
Chính sách có lợi cho lao động nữ Ông Lê Đình
Quảng, Phó Ban QHLĐ, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, nhận định: Theo Điều
137 Bộ luật Lao động 2019 quy định lao động nữ trong thời gian "đèn
đỏ" được nghỉ mỗi ngày 30 phút, trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng
tuổi được nghỉ mỗi ngày 60 phút trong thời gian làm việc. Thời gian nghỉ vẫn
được hưởng tiền lương theo hợp đồng lao động. Đây là một chính sách đã được
pháp luật quy định từ lâu và đã đi vào cuộc sống, thể hiện sự quan tâm của
nhà nước, xã hội, doanh nghiệp đối với lao động nữ để đảm bảo quyền của phụ
nữ và đảm bảo sức khỏe sinh sản và nuôi con nhỏ. Vì vậy nói rằng quy định này
là một đặc quyền là không phù hợp. Ngoài ra để thực
hiện quy định này thì pháp luật cũng có những quy định để hỗ trợ cho NSDLĐ
giảm thiểu việc doanh nghiệp e ngại phân biệt đối xử khi tuyển dụng lao động
nữ, Nhà nước sẽ có chính sách giảm thuế cho những người sử dụng nhiều lao
động nữ; các khoản chi tăng thêm cho lao động nữ, bảo đảm bình đẳng giới được
tính vào chi phí, được trừ khi xác định thu nhập trừ thuế thu nhập doanh
nghiệp. Tóm lại đây là
một chính sách rất nhân văn đảm bảo bình đẳng giới, phù hợp với điều kiện cụ
thể của Việt Nam. |
Ông Lê Đình Quảng, Phó
Ban QHLĐ, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.
Là doanh nghiệp
có lao động nữ chiếm phần lớn, ông Đinh Việt Thanh, Phó Trưởng phòng Tổ chức
hành chính Tổng Công ty May 10, chia sẻ: "May 10 đã tham gia tích cực
trong quá trình xây dựng Bộ luật Lao động 2019 nên cũng rất rõ và đã chuẩn bị
sẵn sàng để phù hợp với những thay đổi. Thực chất khi chưa thay đổi, May 10
đã vươn tới những tiêu chuẩn này bởi doanh nghiệp đã xác định lao động nữ luôn chiếm tỷ lệ cao trong cơ cấu
lao động. Mặt khác, để có
việc làm trong lĩnh vực hàng dệt may xuất khẩu, May 10 cũng như các doanh
nghiệp dệt may khác đã phải thỏa mãn các yêu cầu của đối tác bạn hàng quốc tế
trong đó có các tiêu chuẩn về trách nhiệm xã hội, chính sách lao động...". |
|
Ông Đinh Việt Thanh, Phó Trưởng phòng Tổ chức hành chính Tổng Công ty May 10. Ngọc Anh |
TIN MỚI
-
Phát động tháng hành động về an toàn, vệ sinh lao động và Tháng công nhân năm 2022
-
Viện Khoa học An toàn vệ sinh lao động khám phát hiện và tư vấn điều trị sức khỏe nghề nghiệp miễn phí cho người lao động
-
Điện lực miền Bắc triển khai các phương án phòng chống thiên tai
-
Biến thể Delta và sự bùng phát dịch trở lại
-
Thủ tướng Nhật bản Suga xin lỗi vì bệnh amiăng của công nhân xây dựng