1. Tất cả các loại Amiăng bao gồm cả Amiăng trắng đều gây ung thư

Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) thuộc Tổ chức Y tế thế giới đã có đủ bằng chứng trên người và thực nghiệm để xếp tất cả các loại Amiăng vào NHÓM 1 là nhóm các chất gây ung thư ở người. Tạp chí chuyên đề số 100C của IARC gần đây nhất năm 2012 đã nêu “đã có đủ bằng chứng là tất cả các loại Amiăng, bao gồm cả Amiăng trắng, đều gây ung thư ở người”.

Amiăng xâm nhập vào cơ thể và gây hại chủ yếu qua đường hô hấp, khi người lao động và người sử dụng hít phải bụi hô hấp có chứa bụi Amiăng phát tán trong môi trường lao động cũng như không khí gần nơi có thể phát sinh bụi Amiăng. Các công việc tiếp xúc bụi chủ yếu trong quy trình sản xuất (xé bao, nghiền, trộn) hay trong sử dụng tại cộng đồng khi người dân khoan, cắt, phá dỡ, đập các tấm lợp, vật liệu có chứa Amiăng.

Tác hại của Amiăng trắng đến sức khoẻ người lao động và cộng đồng được biết đến là gây bệnh bụi phổi–Amiăng, ung thư phổi, ung thư trung biểu mô ác tính (màng phổi, màng bụng, màng tim), mảng màng phổi, tràn dịch và dày màng phổi, ung thư thanh quản, buồng trứng (được gọi chung là bệnh liên quan đến Amiăng). Người tiếp xúc với Amiăng thường phát bệnh sau khi tiếp xúc rất lâu từ 20-40 năm nên thường đến khi người lao động nghỉ hưu mới mắc bị bệnh. Amiăng là chất gây ung thư nghề nghiệp ước tính gây ra một phần ba số ca tử vong do ung thư nghề nghiệp trên toàn thế giới. 

Việc phát hiện và chẩn đoán các bệnh liên quan đến Amiăng khó khăn đặc biệt với tuyến y tế cơ sở. Điều trị tốn kém nhưng tiên lượng bệnh thường rất xấu (chỉ từ 6 tháng đến 2 năm như đối với ung thư trung biểu mô).

               2. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) khuyến nghị các nước “Cách tốt nhất để loại trừ các bệnh do Amiăng gây ra là ngừng sử dụng tất cả các loại Amiăng”. Năm 1986 ILO đã ban hành Công ước số 162 về sử dụng an toàn Amiăng. Tuy nhiên từ 01/6/2006 ILO đã có Khuyến nghị nêu rõ tất cả các loại Amiăng bao gồm cả Amiăng trắng đều được phân loại là chất gây ung thư ở người và đề nghị không sử dụng Công ước 162 để làm lý do tiếp tục sử dụng Amiăng. 

Đã có đủ bằng chứng khoa học trên thế giới chứng minh sử dụng Amiăng trắng gây ung thư. Các nước không nên làm lại các nghiên cứu để chứng minh tác hại gây ung thư của Amiang trắng vì 2 lý do sau:

                        (i) Thời gian trung bình gây ung thư trung biểu mô là 40 năm.  Một nghiên cứu theo dõi dọc về tác hại của Amiăng lên người tiếp xúc là không thực tế và cực kỳ tốn kém.

                        (ii) Nếu thực hiện nghiên cứu trong 20-40 năm tới, sẽ có thêm hàng triệu người dân tiếp xúc với Amiăng và những hậu quả về y tế công cộng mà các nước đang sử dụng phải đối mặt sẽ cực kỳ nặng nề. Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo không nên lặp lại nghiên cứu tương tự như việc nghiên cứu vấn đề tác hại của thuốc lá hay rượu bia đối với sức khỏe con người.

             3. Trên thế giới hiện nay có đã có 54 quốc gia đã chính thức cấm sử dụng Amiăng, 70 nước không có thông tin về việc tiêu thụ và sử dụng Amiăng, 44 nước báo cáo sử dụng ít hơn 500 tấn/năm (chủ yếu dùng hạn chế cho cơ khí, chuyên ngành đặc thù); 27 nước báo cáo sử dụng trên 500 tấn/năm trong đó chỉ có 7 nước sử dụng trên 50.000 tấn gồm 3 nước có khai thác và xuất khẩu Amiăng (Nga, Brazil và Trung Quốc), và 4 nước nhập khẩu (Việt Nam, Ấn độ, Indonesia và Uzbekistan).

             4.Tổ chức thương mại quốc tế (WTO) có quyết định ngày 12/3/2001 khẳng định “quyền của các nước thành viên trong việc cấm nhập và sử dụng vật liệu chứa các chất gây ung thư như Amiăng trắng…”. 

Chính phủ Úc có hướng dẫn năm 2016 yêu cầu không được sử dụng Amiăng cho các công trình xây dựng được Chính phủ Úc tài trợ (2016). 

Ngân hàng Thế giới đã ban hành hướng dẫn xây dựng để giảm sử dụng Amiăng (2009) trong các dự án xây dựng trên khắp thế giới và đã đưa ra các khoản vay lãi suất thấp và hỗ trợ kỹ thuật cho các nước đang phát triển để tránh sử dụng chất chứa amiăng và để sử dụng vật liệu thay thế bất cứ khi nào có thể

            5.Việt Nam đã tham gia Công ước Rotterdam từ năm 2007. Việt Nam đã thống nhất ủng hộ đưa Amiăng trắng vào danh mục Phụ lục III của Công ước Rotterdam trong hội nghị tháng 5 năm 2017. Đây là danh sách các hóa chất phải làm thủ tục thỏa thuận thông báo trước đối với một số hóa chất và thuốc bảo vệ thực vật nguy hại trong thương mại quốc tế nhằm bảo vệ sức khỏe con người và môi trường. Trong số 154 nước thành viên tham gia Công ước, chỉ có 6 nước phản đối đưa Amiăng trắng vào danh mục Phụ lục III của Công ước Rotterdam (gồm Nga, Ấn Độ, Syria, Zimbabwe, Ukraine và Kazakhstan).

             6. Hiện có nhiều sản phẩm tấm lợp sử dụng các nguyên liệu thay thế cho tấm lợp chứa Amiăng, đảm bảo an toàn, chi phí hợp lý và đã xuất khẩu cho nhiều nước trên thế giới. 

             7. Ngày 5 tháng 8 năm 2014, Tổ chức Y tế thế giới khu vực Tây Thái Bình Dương và Tổ chức Lao động Quốc tế khu vực Châu Á Thái Bình Dương đã có thư gửi Chính phủ Việt Nam về các bệnh liên quan đến Amiăng và lo ngại về việc Amiăng trắng đang tiếp tục được sử dụng trong các loại vật liệu xây dựng và các sản phẩm khác tại Việt Nam. 

             8.Chính phủ Việt Nam thông qua Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đã có thư ngày 25 tháng 12 năm 2014 khẳng định cam kết của Chính phủ Việt Nam trong việc nghiên cứu, xây dựng lộ trình cụ thể để thực hiện mục tiêu dừng sử dụng Amiăng trong sản xuất tấm lợp vào năm 2020.